Χριστουγεννιάτικα δώρα

Πόσο σημαντικά είναι τα δώρα για τα παιδιά, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των γιορτών;

Πόσο πολύ τα περιμένουν και πώς πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε;

Παίρνουμε όλα όσα μας ζητούν;

Και πώς επιλέγουμε αυτά που πρέπει;

Αντιλαμβάνονται τα παιδιά ότι μπορεί να έχουμε επιλέξει το δώρο τους γρήγορα και χωρίς να υπολογίσουμε την επιθυμία τους;

Πως εξηγούμε στα παιδιά τις δυσκολίες σε περίοδο κρίσης που μπορεί να είναι εμφανείς από τα «φτωχά» δώρα;

Τα Χριστούγεννα είναι άμεσα συνδεδεμένα με τις παιδικές προσδοκίες για δώρα, τα οποία άλλωστε εκφράζουν αγάπη και φροντίδα για τους άλλους, αξίες που συνθέτουν το βασικό μήνυμα των γιορτών. Ωστόσο, η τεράστια βιομηχανία των παιχνιδιών και οι διαφημίσεις που προβάλλονται πολύ πριν την εορταστική περίοδο έχουν οδηγήσει στην εμπορευματοποίηση των γιορτών, παρασύροντας τους γονείς να ξοδέψουν μεγάλα ποσά για την αγορά δώρων. Επιπλέον, οι γονείς συχνά μεταφέρουν στα παιδιά τους τη σπουδαιότητα απόκτησης δώρων μεγάλης αξίας ή ποσότητας, καθώς πιστεύουν ότι αυτά μπορεί να καλύψουν την απουσία τους από το σπίτι ή την έλλειψη χρόνου, να προσφέρουν μεγαλύτερη ικανοποίηση και χαρά, και να αποτρέψουν τα παιδιά τους να αισθανθούν μειονεκτικά σε σχέση με τους συνομηλίκους τους. Παράλληλα, οι ανάγκες των παιδιών για δώρα ενισχύονται από τον «βομβαρδισμό» διαφημίσεων και την επαφή με τους συνομηλίκους τους.

Έτσι, τα παιδιά περιμένουν με ανυπομονησία τα χριστουγεννιάτικα δώρα, συνήθως ζητούν πολλά, ενώ οι συζητήσεις για αυτά ξεκινούν πολύ πριν την εορταστική περίοδο. Οι γονείς είναι απαραίτητο να θέτουν σαφή όρια και να μην αγοράζουν όλα όσα ζητούν τα παιδιά τους. Μπορούν να δημιουργήσουν από κοινού λίστες με τα επιθυμητά δώρα και να συμφωνήσουν μαζί τους να επιλέξουν κάποιο από αυτά. Επιπλέον, καλό είναι οι γονείς να μην περιορίζουν τις συζητήσεις μόνο στα δώρα, αλλά να δώσουν στα παιδιά να καταλάβουν το αληθινό νόημα των Χριστουγέννων. Μέσα από συζητήσεις, ανάγνωση βιβλίων και συμμετοχή σε φιλανθρωπικές εκδηλώσεις όπου το παιδιά χαρίζουν προσωπικά αντικείμενα που δεν χρησιμοποιούν πια σε άλλα που έχουν ανάγκη, μπορούν να διδαχτούν την έννοια της προσφοράς. Παράλληλα, μπορούν να γνωρίσουν τη χαρά της αμοιβαιότητας, εφόσον οι γονείς τα συμπεριλάβουν στην αναζήτηση δώρων για αγαπημένα πρόσωπα. Μπορεί αρχικά τα παιδιά να μην ενθουσιαστούν όταν τους ζητηθεί να διαλέξουν δώρα για άλλους, αλλά η έννοια της αμοιβαιότητας και της προσφοράς καλλιεργείται και μαθαίνεται σταδιακά, καθώς τα παιδιά νιώθουν ότι μπορούν να προσφέρουν στους άλλους.

Κατά την επιλογή του δώρου οι γονείς χρειάζεται να λαμβάνουν υπόψη τους την ηλικία του παιδιού, τις επιθυμίες και τα ενδιαφέροντά του. Όταν το δώρο είναι παιχνίδι, αυτό δεν χρειάζεται να είναι εντυπωσιακό και ακριβό, αλλά να προσφέρει ερεθίσματα για μάθηση και εξέλιξη, να εξάπτει τη φαντασία και να δραστηριοποιεί το παιδί. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να τίθενται όρια ανάμεσα σε αυτό που θέλει το παιδί και σε αυτό που μπορεί να έχει. Οι γονείς χρειάζεται να συμφωνούν από την αρχή με το παιδί το ποσό που μπορεί να ξοδευτεί. Όσον αφορά το είδος του δώρου, οι γονείς χρειάζεται να έχουν ως βασικό κριτήριο την ισορροπία ανάμεσα στις ανάγκες των παιδιών, τις αξίες που θέλουν να μεταδώσουν σε αυτά και τις αξίες του περιβάλλοντος, στο οποίο τα εκθέτουν. Έτσι, όταν το παιδί ζητά ένα δώρο που οι γονείς δεν εγκρίνουν (π.χ. βίαιο παιχνίδι, κινητό τηλέφωνο), μπορούν μέσα από διαπραγμάτευση και συζήτηση να προτείνουν κάποιες εναλλακτικές επιλογές, λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω παραμέτρους.

Τα παιδιά, ειδικότερα οι έφηβοι, μπορούν να αντιληφθούν ότι οι γονείς τους επέλεξαν το δώρο τους βιαστικά ή την τελευταία στιγμή, χωρίς να λάβουν υπόψη τους τις επιθυμίες και τα ενδιαφέροντα τους. Επομένως, είναι καλύτερο οι γονείς να επιλέγουν τα δώρα προσεκτικά και να αποφεύγουν να προσφέρουν ένα φακελάκι με χρήματα. Αυτή η διαδικασία μπορεί να απαιτεί κόπο και χρόνο από τους γονείς, αλλά βοηθά το παιδί να μάθει να εκτιμά την κίνηση και όχι την αξία του δώρου.

Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επηρεάσει τον τρόπο εορτασμού των Χριστουγέννων για πολλές οικογένειες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. Ωστόσο, η αγωνία των γονιών ότι δεν μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά τους αυτά που επιθυμούν σχετίζεται περισσότερο με την απογοήτευση τους για την οικονομική κατάσταση, αφού τα παιδιά μπορούν να χαρούν τις γιορτές χωρίς πολλά έξοδα. Οι γονείς χρειάζεται να εξηγήσουν στα παιδιά την οικονομική κατάσταση και να συμφωνήσουν ότι θα διαθέσουν ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό για την αγορά δώρων, και αν θέλουν κάτι περισσότερο θα πρέπει να διαθέσουν το χαρτζιλίκι τους. Η διαδικασία αυτή διδάσκει στα παιδιά την έννοια της αξίας των χρημάτων, της διαχείρισης και της αποταμίευσης. Επιπλέον, το «φτηνό» δώρο αποκτά μεγαλύτερη αξία για τα παιδιά, όταν οι γονείς αφιερώνουν χρόνο για να παίξουν και να διασκεδάσουν μαζί τους. Τέλος, είναι σημαντικό για τα παιδιά να έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν την χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα που επιθυμούν, συμμετέχοντας σε «οικονομικές» οικογενειακές παραδόσεις, όπως ο στολισμός του σπιτιού, η διήγηση μιας χριστουγεννιάτικης ιστορίας και η προετοιμασία του εορταστικού δείπνου, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν μεγάλη χαρά και ικανοποίηση.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Sunday Exclusive Family της Εφημερίδας "Αγγελιοφόρος" (τεύχος Δεκεμβρίου)